越南语音系
外观
越南语音系
[编辑]越南语搭仔吴语有眼像,绝大多数个构词是以单音节(或称字)为单位。搭仔多数汉语方言一样,越南语个音节可由声母、介音、元音、韵尾、声调五个部分构成。
声母
[编辑]拉丁字母 | 国际音标 | 汉越语对应中古汉语声母 | 备注 |
零声母 | 影 | ||
b | b | 帮、并 | 或吸气音[ɓ] |
c, k, q | k | 见、群 | 勒垃e, ê, i(y)前头拼作k,带合口介音个辰光拼作qu,剩下来个拼作c |
ch | c | 章 | |
d | z | 以、明(重钮四等) | |
đ | d | 端、定 | 或吸气音[ɗ] |
g, gh | ɣ | 勒垃e, ê, i(y)前头拼作gh,剩下来个拼作g | |
gi | z | 见(开口二等) | |
h | h | 晓、匣 | |
kh | x | 溪 | |
l | l | 来 | |
m | m | 明 | |
n | n | 泥、娘 | |
ng, ngh | ŋ | 疑 | 勒垃e, ê, i(y)前头拼作ngh,其余拼作ng |
p | p | ||
nh | ɲ | 日、疑(开口二等) | |
ph | f | 滂、帮(轻唇)、并(轻唇) | |
r | 河内音z,西贡音ʐ,外来语r(颤音) | ||
s | 河内音s,西贡音ʂ | 彻、初、崇、生、俟 | |
t | t | 精、从、心、邪、帮(重钮四等)、并(重钮四等) | |
th | tʰ | 透、清、章、常、书、船、滂(重钮四等) | |
tr | 河内音c,西贡音tʂ | 知、澄、庄 | |
v | v | 明(轻唇)、云 | |
x | s | 昌、清、常、溪(开口二等) |
元音
[编辑]越南语个主要元音拢总有11个,其中两对为长短音对立(a搭仔ơ为长音,ă搭仔â为短音):
前不圆唇 | 央不圆唇 | 后圆唇 | |
高 | i, y /i/ | ư /ɯ/ | u /u/ |
半高 | ê /e/ | ô /o/ | |
半低 | e /ɛ/ | ơ /ɤ:/ â /ɐ/ | o /ɔ/ |
低 | a /a:/ ă /a/ |
另外,越南语有三个双元音,即ia, ua和ưa,后头有韵尾个辰光拼作iê, uô和ươ。
介音
[编辑]介音/w/写作u或者o,可以附于除唇音外多数声母后头帮除ư, o, ô, u之外个字母之前。勒垃跟i或者ia, iê拼时写作uy。
韵尾
[编辑]搭仔中古汉语一样,越南语有i或y /j/, u或o /w/, m, n, ng /ŋ/, p, t, c /k/八个韵尾。其中ng跟c勒垃前元音后头拼作nh搭仔ch。
介音、元音搭仔韵尾个拼合关系
[编辑]-i | -u | -m | -n | -ng | -nh | -p | -t | -c | -ch | |
a | ai | ao | am | an | ang | ap | at | ac | ||
oa | oai | oao | oam | oan | oang | oap | oat | oac | ||
ay | au | ăm | ăn | ăng | ăp | ăt | ăc | |||
oay | oăm | oăn | oăng | oăp | oăt | oăc | ||||
ơ | ơi | ơm | ơn | ơp | ơt | |||||
uơ | ||||||||||
ây | âu | âm | ân | âng | âp | ât | âc | |||
uân | uâng | uât | ||||||||
ư | ưi | ưu | ưng | ưt | ưc | |||||
o | oi | om | on | ong / oong | op | ot | oc / ooc | |||
ô | ôi | ôm | ôn | ông / ôông | ôp | ôt | ôc / ôôc | |||
u | ui | um | un | ung | up | ut | uc | |||
e | eo | em | en | eng | anh | ep | et | ec | ach | |
oe | oeo | oem | oen | oanh | oet | oach | ||||
ê | êu | êm | ên | ênh | êp | êt | êch | |||
uê | uêu | uên | uênh | uêt | uêch | |||||
i / y | iu | im | in | inh | ip | it | ich | |||
uy | uyu | uyn | uynh | uyp | uyt / uit | uych | ||||
ưa | ươi | ươu | ươm | ươn | ương | ươp | ươt | ươc | ||
ia | iêu | iêm | iên | iêng | iêp | iêt | iêc | |||
uya | uyên | uyêt | ||||||||
ua | uôi | uôm | uôn | uông | uôt | uôc |
- 声母q后头,原本介音写o个改作u。
声调
[编辑]越南语共6声调(假如讲按汉藏语系习惯拿入声独立,格么就有8只声调),即平声、玄声、问声、跌声、锐声、重声。
序号 | 越南语名称 | 汉译名称 | 汉越语对应中古汉语声调 | 调值描述 | 例字 |
1 | ngang | 平声(阴平) | 清平、次浊平 | 44,平,长,类似普通话阴平声 | ma |
2 | huyền | 玄声(阳平) | 全浊平 | 31,中降,长,类似普通话去声 | mà |
3 | hỏi | 问声(阴上) | 清上 | 21(4),低降或低降后升,长,紧喉,类似普通话上声 | mả |
4 | ngã | 跌声(阳上) | 部分浊上 | 32/4,中,紧喉且中断 | mã |
5 | sắc | 锐声(阴去、阴入) | 清去、清入 | 45,高升,短 | má |
6 | nặng | 重声(阳去、阳入) | 浊去、部分浊上、浊入 | 21,低降,短 | mạ |
- 以塞音-p, -t, -c, -ch结尾个字相当于汉语入声,只能为锐声或者重声。
- 声调标勒浪元音上头。勒垃有多个元音字母个辰光,标勒垃主要元音上头。双元音ia, ua, ưa标勒垃前头个元音浪向。